Joris Van de Moortel verhuist zijn laboratorium naar de Warande

Het atelier van Joris Van de Moortel is een grote hangar op de rand van de Hobokense polder. De maquette van de houten “floup gloup sloep” die hij in 2021 in Kortrijk voor de Triënnale bouwde, valt meteen op. Enkele metalen karren - “alchemistische keukenmodules” - hangen vol met allerlei voorwerpen die tot leven komen tijdens performances van de kunstenaar. Op metershoge schilderijen tegen de muren slaan doodsbange skeletten op de vlucht voor uitbarstende vlammen. Tafels en kasten zijn bezaaid met boeken, obscure strips en vooral heel veel teken- en schildermateriaal.  
Van de Moortel groeide op in Oostakker-Lourdes en proefde van de beeldende kunsten aan de academie van Eeklo en Sint-Lukas in Gent. “De jeugdateliers in Eeklo waren niks voor mij. De vader van een vriendin nodigde me uit om eens bij de beeldhouwers te komen kijken. In principe moest je meerderjarig zijn voor die lessen maar leraar Jo Van Rijckeghem was enthousiast. In plaats van met karton te knutselen ging ik drie keer per week modeltekenen, boetseren en lassen.”

Multimedia  

Die multidisciplinaire aanpak is een constante gebleven. Van de Moortel maakt tekeningen, schilderijen en sculpturen, werkt met video en stop-motion, bouwt installaties vol neon en geeft performances vol was, vuur, rook en glas. “Ideeën heb ik sowieso genoeg. Vervolgens beslist het medium welke vorm die ideeën aannemen. Soms wordt een medium een obsessie, dan ben ik er lange periodes mee bezig. Tegelijk heb ik nooit vastgehouden aan een medium. Film en schilderkunst hebben gelijkenissen en tegelijk verschillende gelaagdheden. Ik wil de verschillende media echt kennen en niet simpelweg ‘iets’ produceren. Mijn in werk omgezette ideeën laat ik lang genoeg rijpen in mijn atelier. Ik wil ook over pakweg twintig jaar mijn werken nog onder ogen kunnen komen.”  

That’s entertainment  

Nog een constante in het laboratorium van de kunstenaar: ontmantelde gitaren, met verf besmeurde effectpedalen, stapels luidsprekers. Zijn eerste plaat is ondertussen een collector’s item, de veertiende is onderweg en wordt voorgesteld in de Warande. Labels die ze verder willen verspreiden, zijn welkom, zo lezen we in de liner notes. Maar ambities om het te maken in de muziekwereld heeft Van de Moortel niet.  
“De muziekindustrie is hoofzakelijk entertainment. De kunstwereld uiteraard ook, maar niet voor mij. Respect voor wie het wel doet maar ik zou niet zes keer per week hetzelfde optreden willen geven, daar ben ik gewoon niet naar op zoek. De kunstwereld biedt mij wel een bodem om op zoek te gaan.”  

De kunstenaar en zijn publiek  

Wie door het atelier van de artiest wandelt, voelt dat die geboren is om te doen wat hij doet. Toch heeft hij zelf een ambigue houding tegenover het kunstenaarschap. “Officieel werk je als eender welke zelfstandige, maar het is natuurlijk niet hetzelfde. Werk verkopen en geld verdienen is oké, maar afhankelijk zijn van economische principes als groei, omzet, winst, investeren en ga zo maar door, dat heeft niets met kunst te maken. Terwijl de kunstwereld wel doet alsof het zo is. De wereld van het kapitaal, en de kunstwereld maakt daar deel van uit, blijft bewust blind voor het feit dat we moeten veranderen. Maar dat maakt het ook net boeiend om vanuit die wereld je stem te laten horen.” 
“De kunstwereld is fantastisch, met op het eerste gezicht weinig regels en wetten en net daardoor ogenschijnlijk zoveel mogelijkheden waar je gebruik van kunt maken. Ook al ga je bewust niet mee in bepaalde tendensen, toch blijf je eraan onderhevig. Maar ik hou geen rekening met het publiek. Wat iemand anders denkt, houdt me niet bezig tijdens het maken van een werk. Die confrontatie komt achteraf wel.”  

Fragmenten en doorgangen  

Centraal in het atelier staat een maquette van de tentoonstellingsruimte van de Warande. “Deze expo vormt samen met die in het S.M.A.K. een solotentoonstelling in twee delen. De titel van de expo verwijst naar drie modules die ik creëer en de drie bewegingen ertussen. De fragmenten zijn voornamelijk schilderijen, waarvan een aantal gemaakt wordt tijdens een performance. De doorgangen in de trapruimtes worden twee cinema’s, langs waar mensen afdalen en terugkeren in de performance ruimte, de keuken van de alchemist en ondergedompeld worden in een gigantische geluidsinstallatie.”  

Wie aandachtig kijkt en luistert, ontdekt al verwijzingen naar drie verschillende tijdsgewrichten die de kunstenaar in het leven roept als onderdeel van zijn kosmologie: het PUR of het verleden, het NUR of het nu, dat tegelijk de vraag inhoudt ‘is dit alles?’, en de FUR of de toekomst. Ook de zeven sacramenten van Van de Moortel keren terug: was, rook, vuur, de vandaal, de natuur, wit en glas. De kunstenaar behandelt en bewerkt de beelden en geluiden om de bezoeker binnen te trekken in zijn wereld, de keuken van de alchemist.  

opening EXPO op za 3 feb vanaf 19 uur